• thumb1
  • thumb2
  • thumb3
  • thumb4
  • thumb5
  • thumb4
  • thumb5
  • thumb4

The Moravian Beginnings of Canadian Inuit Literature

The traditional Inuit way of life had a strong and well developed oral tradition. The myths, tales and songs that Inuit elders told or sang in Inuktitut, Inuttitut or Inuttut at family and community gatherings, ensured that traditional beliefs, symbols and values were transmitted from one generation to the next. This extensive oral literature did not have any written equivalent until the 19th century.

The Moravians are a Protestant community claiming apostolic origins who developed in Moravia, now part of the Czech Republic, in the later 17th century. Under Count Zinzendorf, they established a thriving community in Herrnhut, Germany which became a centre of worldwide Christian outreach for the church. Moravians appeared in England in the early 18th century and had great influence on John Wesley and the Methodist movement. Moravians (Unitas Fratrum) arrived in Labrador from Greenland in 1721 and by 1771 had begun to establish permanent settlements along the coast.
This exhibition traces the beginnings of literacy and literature for the Inuit living in Labrador and, to a lesser extent, in the Canadian eastern Arctic. The Moravian missionaries transcribed biblical texts into a written form of Inuktitut and were the first in Canada to write and publish Inuktitut using Latin characters. In the early 19th century, an Anglican missionary in Northern Quebec (now Nunavik) transcribed parts of these same Moravian biblical translations into syllabic orthography. These Church Missionary Society publications were used across the eastern Arctic in mission churches and in Inuit homes.

Inuit living in Labrador in the 19th and early 20th centuries were more literate than white settlers as a direct result of the Moravian missionaries who taught them to read and write in Inuktitut in the mission schools. Many of the original Inuktitut (Roman orthography) texts used by the mission teachers and students are part of this exhibition. The writings of Moravian missionaries and other Labrador travelers provide many archival sources documenting the reading habits of the Inuit. Labrador Inuit were also exceptionally musical and choirs and instrumental bands were a fixture in the Moravian churches.

The Labrador Inuit are the first Canadian Inuit to have written in their own language. Their first texts took the form of diaries, poetry, songs or personal narratives. Contemporary Inuit writing is now often in English. Since the late 1960s, there has been a proliferation of bilingual and trilingual magazines, newsletters and newspapers. These periodicals have provided a forum for Canadian Inuit writings about the present and have preserved the "as-told-to" elders' stories.

Items displayed in this exhibition have been selected from McGill's Rare Books & Special Collections including The Lawrence Lande Collection of Canadiana, The Lande Eskimo Collection and The Lande Arkin Collection supplemented by the collections of McGill's Humanities & Social Sciences Library and McGill’s Education Library.

Les origines moraves de la littérature inuite au Canada

Le mode de vie traditionnel inuit s’appuyait notamment sur une tradition orale puissante et riche. Les mythes, contes et chansons que les aînés racontaient ou chantaient en inuktitut, inuttitut ou inuttut dans les réunions familiales ou les rassemblements de la collectivité ont longtemps assuré la transmission intergénérationnelle des croyances, valeurs et symboles traditionnels. Il a toutefois fallu attendre le 19e siècle pour que se développe un équivalent écrit de ce patrimoine.

Les Moraves forment une communauté protestante se réclamant d'origines apostoliques, et qui a pris son essor en Moravie (maintenant une région de la République tchèque) à la fin du 17e siècle. Sous l'égide du comte de Zinzendorf, ils établissent à Herrnhut, en Allemagne, une collectivité florissante qui deviendra pour l'Église un centre important de diffusion chrétienne vers le monde entier. Les Moraves arrivent en Angleterre au début du 18e siècle; ils y exerceront une influence considérable sur John Wesley et le mouvement méthodiste. Ils atteignent le Labrador depuis le Groenland en 1721 et commencent à fonder des établissements permanents sur la côte en 1771.

L'exposition retrace les débuts de l'alphabétisation et de la littérature chez les Inuits du Labrador et, dans une moindre mesure, ceux de l'est de l'Arctique canadien. Les missionnaires moraves ont transcrit des textes bibliques en une forme écrite de l'inuktitut. Au Canada, ils ont été les premiers à écrire et publier des documents en inuktitut au moyen de l'alphabet latin. Au début du 19e siècle, un missionnaire anglican du Nord du Québec (aujourd'hui, le Nunavik) transcrit en alphabet syllabique certains passages de ces traductions bibliques moraves. Ces publications de la Church Missionary Society ont été utilisées dans les foyers inuits et les églises missionnaires dans toute la région est de l'Arctique.

Grâce aux Moraves qui leur avaient appris à lire et à écrire en inuktitut dans les écoles missionnaires, les Inuits qui vivaient au Labrador au 19e ainsi qu'au début du 20e siècle étaient en fait plus lettrés que les colons blancs. Cette exposition présente une grande partie des textes en inuktitut (alphabet romain) originaux utilisés par les enseignants et les élèves des missions. Les écrits des missionnaires moraves et d'autres voyageurs ayant parcouru le Labrador constituent par ailleurs un fonds archivistique éclairant sur les habitudes de lecture des Inuits. Les Inuits du Labrador possédaient également des talents musicaux exceptionnels, et les chorales et groupes instrumentaux faisaient partie intégrante des offices dans les églises moraves.

Au Canada, les Inuits du Labrador sont les premiers à avoir écrit dans leur propre langue. Ils ont d'abord produit des journaux intimes, poèmes, chansons et récits personnels. Aujourd'hui, les Inuits écrivent généralement en anglais. Les magazines, bulletins et journaux bilingues ou trilingues se multiplient depuis la fin des années 1960. Ces périodiques permettent la diffusion des textes inuits canadiens portant sur l'époque actuelle, mais aussi la conservation et la transmission des récits des Anciens, tels qu’ils ont été légués de génération en génération.

Les objets présentés proviennent de la Bibliothèque des livres rares et collections spécialisées de McGill, notamment la Lawrence Lande Collection of Canadiana, la Lande Eskimo Collection et la Lande Arkin Collection, auxquelles s'ajoutent les collections de la Bibliothèque des sciences humaines et sociales et de la Bibliothèque des sciences de l'éducation de McGill. L'organisation et la tenue de cette exposition ont bénéficié d'une subvention institutionnelle Université McGill/CRSH et d'une subvention Année polaire internationale (API) — « Entendre et communiquer les voix du Nunavik/Hearing and sharing the voices of Nunavik », une initiative conjointe de l'Université du Québec à Montréal et de l'Université McGill. Cette exposition a été élaborée par Sharon Rankin, Marianne Stenbaek, Lindsay Terry et Jennifer Campbell.

Inuit ilutsituKangit pillagiulaukKut tukiKatsiatlutillu uKâlannimi.

InutuKait unikkausingit, tutsiagalausingillu Inuktitut atullagiulaukKut ilaget, nunaKatigellonet katigaimmata, sivunitsaminik ilinniatitsiagutigitlugit uppiguset, tukingit, inogusingillu. Tamanna unikkâgusiulauttuk allatausimalaungilak Kanullonet 1800-iuKâtinnagu.

Morâviat ilagelaukKut uppitotlutik ajuKittutaunikkut pikatatlutik pigiasijaumajunut Morâviami, nunauKataulittuk uvani Czech Republic, 1601-iulauttumi. Count Zinzendorf, pigiasititsilauttuk nunaKatigetsiatunik Herrnhut, Germanimi, uppitunut nunatsualimâmi tungavigitsiatlugu atuttaunialittilugu. Morâviat tikiajalauttut England-imut pigiannigalangani 1700-mi, pimmagigumanialittilugu John Wesley, katimmavilellu Methodist-imik. Morâviat (Unitas Fratrum) tikisimalauttut Labrador-imut Akukittummit 1721-imi, 1771- naulittilugu katimmavinik sakKititsinialittilugit.

Tâkkua takujatsat tukisiutigilauttavut Kanuk pigiasinnimangâta allagiamik atuatsigiamillu Inuit Labrador-imi, ammaumijogaluat ikinnisat Taggamiut. Morâviat misiuniligijingit allagiasilauttut Gudip allanginnit Inuktitut, sivulliutlutillu Canada-mi allagiamut sakKititlugillu atutlutik allausigilittatigut. Pigiannigalangani 1880-mi Anglican-et misiuniligijanga pigiasilaummijuk ilanginnik uKausinik atutlunilli Kaniujâppanik. Tamakkua allataumajut atuttaulauttut tâvani uKKummiut katimmavinginni,Inunnulu.

Taitsumani Inuit Labrador-imi atuatsiluangunitsaulauttut ?allunânit ajuKittuijinut atuatsigiamik allagiamillu ilinniatitau-laummata. Unuttugalait Inuktitojut (Kaniujâppait) allait atuttauKatalauttut ilinniatitsijinut ilinniatunullu tamânejut takujatsani. Allataumajut Morâviat ajuKittuijiginnut, asinginnulu Labradorimi nokatattuilu Kaujisaffiuvut atuatsiKattalaunninginnik Inuit. Labrador-imi Inuit pitsiatlalaukKut tutsiagiamik korini, tittulautinillu atugiamut Morâviat katimmavinginni.

Labrador-imiut Inungit sivulliusimajut Canada-miunit Inunnit allagiamut uKausimitut. AllasimaKattalauttut ullut tamât pikatausimmitigut, viasilliunnitigut, tutsiagalausimmigut, unikkausimmitigullu. Inuilli allaligamik mânna Kallunâtitut allasimaKattalittut. 1960-tigalamminit unuttunik KimigguaKalikKuk, KaujisautiKavuk, allagannilu maggonik pingasunillu Inuit uKausinginnik atutlutik. Taikkua atuagait atuttaugunnalauttut Canada-up inungita uKâlautigennimi allataumajunik mânnamunut piulitlugillu inutuKait unikkausingit.

Ilonnatik takujatsait tamâni tigujaumajut ukunangat McGill Rare Books & Special Collections; ukunangalu The Lawrence Lande Collection of Canadiana, The Lande Eskimo Collection, The Lande Arkin Collection. Ilagiammitlugit ukunangatauk McGill’s Humanitites & Social Sciences Library, McGill’s Education Library.

Tâkkua takujatsat ilangaummijut uvangat, "Entendre et communiquer les voix du Nunavik/Hearing and sharing the voices of Nunavik", kenaujattâsimatlutik ukunangat International Polar Year (IPY), 2008-2011 suliaKattigetlutik ukua Universite du Quebec a Montreal, McGill University. Ikajuttausimammijut McGill University-SSHRC Institutional kenaujattâvianit.

Pigunnatitsilauttut nakugijautlatut suliaKatet AVATAQ Cutural Institute-kuni. Atuinnagujaumajuk ukununga: Sharon Rankin, Marianne Stenbaek, Lindsay Terry, Jennnifer Campbell.